چرا غربگرایان برجام را دستاورد جا زدند؟
تاریخ انتشار: ۷ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۴۲۶۲۹
فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها - کیهان نوشت: وبسایت «الف» در یادداشتی عنوان کرده است؛ انتشار یک فایل‌صوتی محرمانه از «رابرت مالی»، نماینده سابق آمریکا در امور ایران مؤید آن گزاره‌ای است که منتقدین برجام سال‌ها قبل به آن اشاره کرده بودند و آن چیزی نیست جز استفاده ابزاری ایالات‌متحده از این توافق برای اعمال محدودیت‌های گسترده در حوزه‌های مختلف و اهرم فشار قرار دادن برجام برای ترغیب ایران به مذاکره.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سایت روزنامه تهران‌تایمز، با انتشار فایل‌صوتی محرمانه رابرت مالی افشا کرد که ایالات متحده به دنبال احیای برجام و سپس استفاده از این توافق به عنوان نقطه شروع برای اعمال فشار بیشتر بر ایران است. او در این فایل صوتی گفته بود:«ما حتی اگر به این توافق بازگردیم، خود این بازگشت اولین هدف ماست. ما به‌دنبال یک توافق بلندمدت‌تر، قوی و گسترده‌تر هستیم. ما به‌محض بازگشت به توافق در نظر داریم با بهره‌گیری از ابزارهای گوناگون ایران را تحت‌فشار قرار دهیم. ما توانایی‌مان برای تحت‌فشار قرار دادن و تحریم ایران را حفظ می‌کنیم.»
برجام از ابتدا توافق یک‌طرفه‌ای بود که کارکردش فشار بر ایران، امتیازگیری بیشتر و تبدیل کشورمان به بازیگری سر به‌زیر در نظام بین‌الملل با استفاده از اهرم این توافق بود. از همان ابتدای انعقاد برجام، دولت اوباما به انحاء مختلف به نقض این توافق پرداخت و مشخص بود که حتی با تداوم کار یک دولت دموکرات در آمریکا هم دستاویزی برای کسب امتیازات بیشتر و زیاده‌خواهی‌های این کشور خواهد شد.
در سال 2018 که دولت ترامپ از برجام خارج شد، هیلاری کلینتون به‌صراحت اعلام کرد که خروج آمریکا از برجام اشتباه مهلکی است زیرا فرصت را برای پرداختن به دیگر تهدیدهای ایران و مذاکرات موشکی و منطقه‌ای از بین خواهد برد. یا جان کری، وزیر خارجه دولت اوباما که بعد از خروج کشورش از توافق هسته‌ای گفت: «با خروج از این توافق، آمریکا بهترین گزینه ممکن را از دست می‌دهد. این گزینه این است که ما مدتی در این توافق می‌ماندیم و بعد از ماندن در آن به عنوان اهرم فشار جهت جلب همکاری اروپا، روسیه و چین برای همکاری با خودمان در زمینه موشکی، فعالیت‌های ایران در یمن، حمایتش از حزب‌الله و غیره استفاده می‌کردیم.من فکر می‌کنم ما می‌توانستیم اهرم فشار و نتایج بهتری داشته باشیم، اما خروج از برجام و عصبانی کردن همه، فکر نمیکنم در راستای منافع کشور ما باشد.»
اگرچه اصلاح‌طلبان و طیفی از اصول‌گرایان که فریفته برجام و دلبسته منطق برجامی هستند سعی دارند این توافق را راهگشای معضلات کشور معرفی کنند اما واقعیت آن است که برجام نقطه‌ای برای حل اختلافات طرفین و آغاز همکاری‌ها در موضوعی مشخص نبود، بلکه اهرم و دستاویزی برای تحت‌فشار قرار دادن ایران و دریافت امتیازات گسترده‌تر محسوب می‌شد. هر دولتی در آمریکا بر سر کار می‌آمد به‌دنبال مذاکرات فرابرجامی می‌رفت چون منطق برجام بر این اساس شکل گرفته بود اما جریان‌های سیاسی عمداً یا سهواً به واکاوی این امر نمی‌پردازند.
در برهه کنونی و حتی به‌فرض بازگشت آمریکا به برجام در نزدیک‌ترین زمان ممکن، همان‌گونه که رابرت‌مالی به صراحت اشاره کرده، این توافق پلی به‌سوی خواسته‌های فراهسته‌ای آمریکا و مسائل موشکی، منطقه‌ای و ادعاهای واهی حقوق بشری خواهد شد و به‌واقع سناریوی سال‌های گذشته دوباره تکرار خواهد شد؛ استفاده از برجام برای پل‌زدن به مطالبات زیاده‌خواهانه آمریکا و تبدیل ایران به کشوری که تمامی مولفه‌های امنیت‌ساز خود را به‌پای فروش چندبشکه نفت واگذار کند و تمامی تهدیدات را متحمل شود.
پایان پیام/ت
منبع: فارس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۴۲۶۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تهدید به بازنگری در دکترین هسته‌ای؛ آیا امیدی برای توافق باقی مانده؟
نشانه‌هایی وجود دارد که تماس‌های مخفی بین ایالات متحده و ایران، نه تنها در مورد بحران غزه بلکه در مورد پرونده هسته‌ای نیز در جریان است.
به گزارش اکوایران، ایران پس از عملیات پهپادی و موشکی به اراضی اشغالی و پاسخ محدود (رژیم) اسرائیل، ارزیابی کرد که توانسته با بازدارندگی هسته‌ای اسرائیل و اتحاد نظامی اسرائیل و آمریکا به طور مؤثری مقابله کند.
بازنگری در دکترین هستهایبه نوشته استیمسون، ایران با دو دشمن روبروست که هر دو از تسلیحات هسته‌ای برخوردار بوده، در حالی که ایران فاقد آن است. با این حال، در صورت تشدید بیشتر تنش‌ها، ایران به احتمال زیاد برای ایجاد بازدارندگی در برابر حملات آینده، به سمت گریز هسته‌ای پیش خواهد کرد.
در آستانه حمله محدود (رژیم) اسرائیل در ۱۹ آوریل، سرلشکر احمد حق‌طلب، رئیس سازمان حفاظت و امنیت هسته‌ای در مورد لزوم بازنگری در استراتژی هسته‌ای ایران در نتیجه افزایش تهدیدات آمریکا و (رژیم) اسرائیل صحبت کرد. او گفت: «اگر اسرائیل تصمیم بگیرد از تهدید حمله به مراکز هسته‌ای ایران به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر تهران استفاده کند، بازنگری در دکترین و سیاست‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و گذر از تحفظات قبلی اعلام‌شده توسط کشور، ممکن و قابل‌تصور است».
هم‌زمان، روزنامه شرق مدعی شد امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل و معاون سابق دبیر شورای عالی امنیت ملی تماس‌های آرام خود با آمریکا را نه تنها در مورد بحران غزه بلکه در مورد موضوع هسته‌ای نیز ادامه داده است.
بن‌بست مذاکرات و توافق موقتآخرین دور مذاکرات رسمی هسته‌ای در سپتامبر ۲۰۲۲ با پیشنهادی از سوی جوزپ بورل، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجه و سیاست امنیتی به پایان رسید که به انجام نرسید.
مذاکره روسیه آمریکا درباره ایران ریابکوف رابرت مالیایران خواستار پایان‌دادن به اختلافات با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد مسائل پادمان، لغو تحریم‌های آمریکا علیه سپاه پاسداران و تضمین ایالات متحده مبنی بر تداوم هرگونه توافق فراتر از دولت بایدن بود. چنین امتیازاتی حاصل نشد.
در غیاب توافق رسمی، آمریکا و ایران در ماه می۲۰۲۳ در عمان به تفاهم موقتی دست یافتند که ادعا شده بر اساس آن، ایران متعهد شد که غنی‌سازی اورانیوم را فراتر از ۶۰ درصد انجام ندهد، پنج شهروند دوتابعیتی ایرانی‌آمریکایی را آزاد کند و در ازای آن، وجوه بلوکه‌شده‌اش توسط آمریکا آزاد گردد. واشنگتن همچنین سیگنال‌هایی فرستاد که تحریم‌های نفتی علیه ایران را تشدید نخواهد کرد.
هدف از تفاهم موقت میان بِرَد مک‌گورک، هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه و شمال آفریقا در کاخ سفید و علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای وقت ایران دورزدن کنگره آمریکا بود که در غیر این صورت، فرصت بررسی دقیق و احتمالاً مسدودکردن یک توافق رسمی را داشت. با این حال، اسرائیل با این موضوع مخالفت کرد و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر (رژیم) اسرائیل در تماس تلفنی ۸ ژوئن ۲۰۲۳ به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا هشدار داد که اسرائیل به هیچ توافقی بین واشنگتن و تهران پایبند نخواهد بود.
جنگ‌هایی که سد مذاکرات شدندهمچنین همکاری نظامی ایران و روسیه با واکنش منفی کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا مواجه شد. حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ به شدت بر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) سال ۲۰۱۵ تأثیر گذاشت و عملاً روندی که با ایران در سال ۲۰۰۸ آغاز شده بود را نابود کرد.
جنگ اوکراینبا افزایش قیمت انرژی پس از حمله روسیه به اوکراین، برخی از فشارهای اقتصادی فوری بر ایران کاهش یافت. روسیه و ایران به هم نزدیک‌تر شدند و روایت افول غرب و نیاز به «نگاه به شرق» در تهران قوت یافت.
با این حال، روابط اقتصادی نزدیک‌تر با روسیه و چین نتایج مطلوبی را برای رشد اقتصادی ایران به همراه نداشت. ایران قرار بود مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را در عمان در اواسط اکتبر ۲۰۲۳ از سر گیرد. آغاز جنگ غزه مانع از این امر شد، هرچند گزارش شده که دو طرف در ژانویه ۲۰۲۴ برای بحث در مورد حملات حوثی‌ها در دریای دیدار کردند.
در بحبوحه ادامه جنگ غزه و افزایش تنش‌ها میان آمریکا و گروه‌های مقاومت منطقه، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران تولید اورانیوم با خلوص بالا را افزایش داده و از اواسط ۲۰۲۳، کاهش تولید را معکوس کرده است. مقامات آمریکایی بر این باورند که ایران در صورت غنی‌سازی بیشتر، سوخت کافی برای گریز هسته‌ای را در اختیار دارد و زمان لازم برای آن را می‌توان با روز اندازه‌گیری کرد، نه با ۱۲ ماه که توسط برجام تعیین شده بود.
گزینه‌های غربهنوز هم برنامه‌هایی روی میز وجود دارد که می‌تواند مذاکرات هسته‌ای را احیا کند. تهران اعلام کرده که عمانی‌ها یک مکانیسم «کم در برابر کم» یا «گام‌به‌گام» مشابه توافق می۲۰۲۳ ارائه کرده‌اند. یکی دیگر از احتمالات که توسط علی واعظ و ولی نصر پیشنهاد شده، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای به عنوان راهی برای جبران محدودیت‌هایی در برنامه هسته‌ای ایران است.
همچنین گزارش‌هایی از طرح ژاپن برای احیای مذاکرات هسته‌ای به گوش می‌رسد، اگرچه هیچ جزئیاتی منتشر نشده است. ژاپن سابقه‌ای در میانجیگری هسته‌ای ندارد، اما به عنوان میانجی برای دستیابی به آتش‌بس جنگ ایران و عراق نقش مهمی ایفا کرد.
اگر نهایتاً مرگ برجام اعلام شود، غرب سه گزینه دارد: بازدارندگی، اقدام نظامی یا مذاکرات جدید. قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که برجام را در سال ۲۰۱۵ تأیید کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود. پیش از آن، بریتانیا یا فرانسه می‌توانند در صورت غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران به سطح گریز هسته‌ای، تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران را «بازگردانند». ایران تهدید کرده که در صورت بازگشت تحریم‌ها، از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (مانند کاری که کره شمالی در سال ۲۰۰۲ انجام داد و سپس به ساخت بمب اقدام کرد) خارج خواهد شد.
سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا ایالات متحده در پی حمله تلافی‌جویانه ایران به اسرائیل در ۱۳ آوریل، تحریم‌های نفتی را تشدید خواهد کرد؟ دولت بایدن تحریم‌های جدیدی را علیه تولید پهپاد و فولادسازی ایران اعلام کرده، اما هیچ اشاره‌ای به تحریم‌های نفتی نداشته است. با توجه به اینکه تنها مزیت توافق فعلی بین دو کشور این بوده که ایران می‌تواند نفت را به چین بفروشد، به احتمال زیاد وضعیت شکننده موجود در طول انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد یافت.
با این حال، حتی اگر بایدن در انتخابات پیروز شود، احتمالاً در مورد کاهش تحریم‌ها علیه ایران با احتیاط عمل خواهد کرد.
ممکن است ایران برای حفظ برجام بر روی کاغذ، تا زمانی که قطعنامه سازمان ملل در سال ۲۰۲۵ منقضی شود و شورای امنیت دیگر «درگیر» این موضوع نباشد، از اهرم‌های خارج از موضوع هسته‌ای استفاده کند.
جنگ غزه همچنین هم محدودیت‌ها و هم فرصت‌های ایران و گروه‌های مقاومت را برای مقابله با اسرائیل و آمریکا نشان داد. عملیات مستقیم ایران به (رژیم) اسرائیل، تحلیل دقیق‌تری از واکنش اسرائیل و آمریکا به ایران، خارج از «منطقه خاکستری» را در اختیار تهران قرار داد. ایران با ارزیابی این اطلاعات، می‌تواند برای استفاده در مذاکرات هسته‌ای آتی اهرم فشار به دست آورد.
بهترین راه پیش رو می‌تواند ادامه تعهدات تک‌ماده‌ای از سوی دو طرف بوده و در عین حال، خط‌قرمزها برای جلوگیری از تشدید درگیری در هر دو عرصه هسته‌ای و منطقه‌ای را رعایت کند. با درس‌گرفتن از تجربیات گذشته، هنوز هم یافتن راه‌حلی متوازن برای حل‌وفصل موضوع هسته‌ای بر اساس فرآیندی گام‌به‌گام امکان‌پذیر است.
سقوط مرگبار ون در محور صیدون به امامزاده عبدالله